Benlik algısının gelişimine, benlik saygısına ve benlik saygısını geliştirmek için neler yapılabileceğine değineceğiz. Benlik Algısı Çocuklar, dünyaya gelirken benlik kavramına sahip değillerdir.
Benliği, doğumla beraber anne-babadan, kardeşlerden, arkadaşlardan kısacası yakın çevreden öğrenirler.
Benlik saygısının gelişmesi için çocuğun düşüncelerine değer verilen, söyledikleri dinlenen, aileden destek gördüğü bir ortam gerekir.
Ancak böyle bir ortamda benlik saygısı gelişir. Benlik, çocuğun kafasında kendisini nasıl çizdiğidir.
Benlik, doğuştan değil sonradan kazanılır.
Doğumdan itibaren anne, baba, kardeş, arkadaşlar ve sosyal çevreden öğrenilir. Çocuğun benliği birçok durumun bileşiminden oluşur.
Benlik, çocuğun bilen ve düşünebilen bir insan olduğunu anlamasını sağlayan tanıma unsurlarını içerir.
Tanıma unsurları sayesinde çocuk, kendini kavrayarak fiziksel özelliklerini algılar. Çocuğun kim olduğu anlaması; insan olarak nitelikleri, yetenekleri, inanışları, ahlakı ve bilinçli olarak elde ettiği değerler kendini kavramasını sağlar. Bu olay sadece durumu kavramasından ibaret olmayıp zaman sürecinde kendine bakışını içerir.
Benlik Gelişimi Benliğin gelişimi, bir ayrım yapabilme sürecidir. Çocuk yaşamına başladığında kendisini annesinin bir parçası olarak görür.
Doğumdan sonra epey bir süre bakıma muhtaç ve çaresizdir. Fakat belirli bir süre sonra kendini tanıyarak kendi başına bir canlı olduğunu fark eder. “Benliğin özü, yalnız kişinin kendisini ayrı bir varlık olarak kavramasından değil aynı zamanda isteklerde bulunan ve üstelik bu yönde eyleme geçme niteliğine sahip bir varlık olarak tanımasıyla biçimlenir.
Böylece çocuğun kendisini bir duygu kaynağı olarak gittikçe daha geniş bir biçimde kavraması olgusuna, kendi yapıcılığını, bir etki yaratabilme gücünü anlaması da eklenmelidir.
Çocuk, başlangıçta sadece diğer insanlar üzerinde yarattığı etkiyi kavrar. Ağlayarak birini yanına çağırmasını ilk başarılarından biri olarak görür.
Fakat zaman geçtikçe eşya üzerinde de etkisi olduğunu anlar. Artık çocuk, sadece eline geleni yakalayıp bırakma yeteneğinin dışında bunları bir kenara koyabilen, birleştirebilen, yuvarlayabilen ve yakalayabilen biridir.
Yani edilgen bir araç değil, kendi gücüyle harekete geçirebilen etkin bir varlıktır. Çocuğun özdeşim modeli olan anne - babanın kişilik yapısı, çocuğun kişiliğinin oluşumunu ve benliğinin gelişimini sağlar. Kendine güveni yüksek olan anne - baba bunu çocuğa yansıttığından çocuğun da kendine güveni yüksek olur. Çocuk, anne - babanın davranışını model alarak onlardan istenen ve istenmeyen davranışı öğrenir.
Çocuğun anne ve babasının davranışlarını benimsemesi için aile arasında sevgi, saygı ve güven olması gerekir. Bu olduğu takdirde özdeşleşme olacaktır.
Benlik Saygısı Çocuğu olduğu gibi kabul eden, onu destekleyip yüreklendiren aile üyeleri, çocuğun benlik değerinin tohumlarını eker.
Buna karşılık ceza, rahatsız eden davranışı ortadan kaldırdığı halde çocuğun ceza veren kişilere karşı öfke duymasına sebep olduğundan, onun benlik saygısını olumsuz yönde etkiler.
Benlik saygısı, kişinin kendisini gururlu, değerli, gayretli, etkin ve başarılı hissetmesidir. Kendisini yargılaması ve değerlendirmesi sonucu ortaya çıkan histir.
Duygusal, zihinsel, toplumsal ve bedensel öğeleri vardır. Benlik saygısında önemli etkenlerin bazıları; kendini değerli hissetme, yetenekleri ortaya koyma, toplumda beğenilme ve kabul görme, bedensel özellikleri kabul etme benlik saygısının oluşmasında ve gelişmesinde önemlidir. Benlik saygısı kişinin kendini yeterli ve değerli hissederek kendine güvenmesi, kendine ve başkalarına saygı duyması sonucundaki düşünce, duygu ve davranışların tümüdür. Benlik saygısı, sürekli değişen, öğrenilen ve tüm yaşam sürecini kapsayan bir kavramdır. Öğrenme süreci, kişinin ailesi başta olmak üzere sosyal çevresiyle etkileşimini kapsamaktadır. Benlik saygısı doğumdan hemen sonra gelişmeye başlar ve bu gelişim tüm hayat boyunca devam eder. Benlik saygısını oluşturan bireyin sosyal çevresindeki insanların tepkileri ve kendi hakkındaki düşüncelerinin birleşimidir.