Sınav Stresi Beynimizi Nasıl Etkiliyor?
Son yapılan araştırmalara göre stresin korkudan farklı olduğuyla ilgili bazı kanıtlar bulunmuştur. Vücudumuzda iki duygunun farklı etkiler yarattığı gözlemlenmiştir. Dolayısıyla sınav stresi söz konusu olduğunda da bu farkı göz ardı etmemek gerekir. Korku bir tehlike altındayken o an hissedilen durumdur. Ancak endişe gelecekte olacaklardan endişe duymaktır. Yani o anda yaşanan bir tehlike söz konusu değildir. Sınav stresi üzerinden düşünürsek sınav anındaki kaygımız bile korku değil endişedir. Çünkü genellikle sınav stresine sahip olan öğrenciler sınavın kendisinden değil sınavın sonucundan endişelenirler.
Korku durumunda biyolojik olarak sempatik sinir sistemimiz çalışır ve bunun getirdiği bazı sonuçlar ortaya çıkar. Örneğin kalp atışlarımız artar, “Kaç, savaş ya da don.” refleksi için vücut kendini hazırlar. Beynin bazı bölümleri tepki vermek adına aktifleşir. Ancak sınav stresi
anındaki endişe durumunda bundan farklı olarak beynin bazı bölümlerinin daha da fazla aktive olduğu gözlemlenmiştir. Beyindeki hafıza ve bilgi işlem için aktive olan bölümler endişe durumunda korku durumundan daha fazla tetikleniyor. İşte tam da bu yüzden sınavda bildiğimizi unutuyormuşuz gibi hissediyoruz çünkü beynimizin hafıza ve bilgi taşıma fonksiyonlarında sıkıntılar meydana geliyor.
Kaygı, doğal bir insan tepkisidir ve savaş ya da kaç savunma mekanizmamızın bir göstergesidir.
Savaş ya da kaç hakkında test yapma ile ilgili olarak düşünürsek, testin kendisi tehdittir ve vücudumuzun tepkileri genellikle bizimle tehdit arasına mesafe koyma girişimlerimizdir. Yine de bir sınavda savaş ya da kaç, her zaman (veya sıklıkla) bizi “kurtaracak” sonuçlar vermez. Sınav stresi ve sınav kaygısı durumunda vücutta birtakım hormonal değişiklikler meydana gelir. Sınav Kaygısı derecesine göre öğrencide şu belirtiler gözlenir:
Eğer sınav kaygısı yaşıyorsanız, öncelikle bilmelisiniz ki: Yalnız Değilsiniz. Aslında, bir miktar sınav kaygısı yaşamak aslında oldukça tipiktir. Hatta bazıları biraz kaygı duymanın bizi önceden çalışmaya, sınav sırasında tetikte kalmaya ve eldeki göreve odaklanmaya motive etmeye yardımcı olduğunu iddia edebilir. Bununla birlikte, yüksek düzeyde kaygı, konsantrasyonu ve testlerde iyi performans gösterme yeteneğini etkileyebilir. Herkesin sınav kaygısı deneyimi diğerlerinden farklıdır. Bu nedenle, kaygı düzeyleri kişiden kişiye farklılık gösterir. Tıpkı konudan konuya ve testten teste farklılık gösterir. Hepsi bir şekilde öğrencinin teste verdiği değere bağlıdır.
Sınav kaygısı başa çıkma, öğrencinin ders çalışma performansını belirler. Hiç stres olmayan öğrencinin performansı da düşüktür. Bir miktar kaygı duyulması uygundur, gereklidir. Strese oluşturulan yanıt, her öğrencide farklıdır. Öğrencinin stres düzeyine göre oluşturduğu yanıt, üretken ya da panik düzeyini belirler.
Sınav kaygısı nedeni belirlenip, başa çıkma becerisi geliştirilir. Böylece öğrencinin sahip olduğu bilgileri verimli kullanması sağlanır.
Sizin için neyin işe yaradığını öğrenin ve her sınava hazırlandığınızda aynı adımları izleyin. Bu, stres seviyenizi azaltacak ve iyi hazırlanmış olduğunuzdan emin olmanıza yardımcı olacaktır. Sınav kaygısı tüm öğrencilerin %10-40’ında görülebiliyor. Standart sınavlardaki artış nedeniyle bu oranın daha da artması bekleniyor.
Ne yazık ki sınav kaygısı, öğrencinin sosyal, davranışsal ve duygusal gelişimini olumsuz yönde etkilemek gibi daha olumsuz sonuçlar doğurabilir.
Bu arada, araştırmalar, bazı normal kaygı veya stres düzeylerinin, kişinin sınıfta veya işte daha iyi performans göstermesine yardımcı olabileceğini göstermiştir. Birinin düşüncelerini daha hızlı ve üretken bir şekilde işlemesine yardımcı olabilir. Bununla birlikte, zorluk, sınav kaygısının ezici bir seviyeye yükselip geçtiğinde, her koşulda performansınıza olumsuz etki etmektedir.
Mükemmeliyetçi tuzak, sınav kaygısının en büyük nedenlerinden biridir.
İnsanlar olarak, hayatımızın her seviyesinde hatalar, eksikler olabilir ve bu bir sorun değildir. Önemli olan, elinizden gelenin en iyisini yapmak ve kendi çalışmanıza odaklanmanızdır. Ders notlarınızı, özetlerinizi ve denemelerinizi gözden geçirin, temel materyalleri sıralayın ve onlara odaklanın. Bu sırada olası sorular üzerinde beyin fırtınası yapın ve önceki sınav sorularını gözden geçirin.
Bir ödev teslim etmeden veya bir sınava girmeden önce gergin olmak tamamen normaldir. Sınav stresi, öğrencilerin hayatlarının doğal bir yönüdür. Sınav kaygısı ise, bayılma gibi bazı ciddi semptomlarla birlikte gelebilecek, derinlere yerleşmiş ve neredeyse zayıflatıcı bir başarısızlık korkusunu tanımlar. Kaygı aslında tehdit edici durumlara karşı içgüdüsel ve makul bir tepkidir. Kortizol, kortizon, epinefrin ve norepinefrin salgılanmasıyla vücut alarma geçirilir. Bunlar genellikle sınav kaygısı belirtileri olarak kendini gösterir:
Uyku sorunları ve sürekli yorgunluk
Tek bir yanlış cevabın tüm döneminizi veya gelecekteki kariyerinizi mahvedeceğinden korkarak kendi zihninizde kapana kısılmış hissedebilirsiniz.
Öğrencide sınav kaygısı, eğer öğrenci bir sınavı ego veya benlik saygısı için bir tehdit olarak algıladığında tipik olarak ortaya çıkan korku ve belirsizlikten oluşan temel bir insani duygudur.
Ancak, aşırıya kaçıldığında, yersiz sonuçlar doğurabilir. Günümüzde öğrencilerde kaygıya neden olan en tehdit edici olaylardan biri sınavdır. Öğrenciler bir sınavda kötü performans gösterme konusunda aşırı bir korku geliştirdiklerinde, sınav kaygısı yaşarlar. Sınav kaygısı, insanların sınav durumlarında aşırı sıkıntı ve kaygı yaşadığı psikolojik bir durumdur. Birçok insan sınavlardan önce ve sınavlar sırasında bir miktar stres ve kaygı yaşarken, sınav kaygısı aslında öğrenmeyi bozabilir ve sınav performansını zedeleyebilir.
Bu durum, sınav kaygısı sorunu yaşayan öğrenciler için çok streslidir. Bunun yanı sıra, birçok öğrenci bunun aslında oldukça yaygın olduğunun farkında değildir. Sinirlilik ve kaygı, strese karşı tamamen normal tepkilerdir. Bununla birlikte, bazı insanlar için bu korku o kadar yoğun olabilir ki, aslında iyi performans gösterme yeteneklerine müdahale eder.
Gevşeme tekniklerini öğrenin: Derin nefes almak, kaslarınızı birer birer gevşetmek veya gözlerinizi kapatıp olumlu bir sonuç hayal etmek gibi sakin ve kendinden emin kalmanıza yardımcı olmak için testten hemen önce ve test sırasında yapabileceğiniz birçok şey vardır.
Sağlıklı beslenin: Beyninizin çalışması için yakıta ihtiyacı vardır. Kan şekerinizin yükselmesine ve ardından düşmesine neden olabilecek gazoz gibi şekerli içeceklerden veya kaygıyı artırabilecek enerji içecekleri veya kahve gibi kafeinli içeceklerden uzak durmanızı öneririz.
Tek bir sınavın hayatınızın büyük planında nereye uyduğunu anlamak, sınav kaygısını en aza indirmek için en etkili taktik olabilir.
Düzenli egzersiz yapın: Hep ders çalış, ders çalış olmaz. Mutlaka yaşamınızda spor yer alsın. Haftada 2 gün, 30 dakika tempolu yürüyüş, en harika spor egzersizidir. Hatta evdekilerle birlikte kaliteli aile zamanı faaliyetine dönüşebilir.
Düzenli uyuyun: Uyku doğrudan akademik performansla ilgilidir. Erken ergenlik dönemi ve gençlerin özellikle düzenli ve sağlam bir uykuya ihtiyacı vardır. Belirli bir uyku rutini olmalıdır. Sınav kaygısı, uykusuz günlerde artacaktır.